พระธรรมเทศนาเรื่อง “อิทธิบาทกถา ว่าด้วยอิทธิบาททำให้อายุยืน” โดยพระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต) แสดงในงานบำเพ็ญพระราชกุศล ๕๐ วัน พระราชทานศพ พระธรรมสิทธิเวที (ถมยา อภิจาโร) เนื้อหามุ่งเน้นถึงหลักธรรมสำคัญที่นำไปสู่ ความสำเร็จ และ อายุยืนยาว อย่างยั่งยืน นั่นคือ อิทธิบาท ๔ (Iddhipadas) ซึ่งเป็น ธรรมะเพื่อความสำเร็จ และเป็นเครื่องมือในการ พัฒนาตนเอง ให้บรรลุเป้าหมาย
หัวใจของธรรมบทนี้คือความเชื่อมั่นว่าบุคคลใดที่เจริญและกระทำให้มากซึ่ง อิทธิบาท ๔ จะสามารถดำรงอยู่ได้ตลอดอายุขัย หรือเกินกว่านั้นได้ หลักธรรมทั้ง ๔ ประการนี้เปรียบเสมือน แรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์ และ ภาวะผู้นำทางธรรม ที่ช่วยให้บุคคลไม่เพียงแต่ประสบความสำเร็จในภารกิจเท่านั้น แต่ยังรวมถึง การดูแลสุขภาพแบบพุทธ และการจัดการชีวิตที่ดี:
- ฉันทะ (Chanda): คือความพอใจใฝ่รักในสิ่งที่ทำและความรักในจุดหมายของงาน ในบริบทของการมีอายุยืนหมายถึงความพอใจที่จะมีชีวิตอยู่ต่อไปเพื่อใครหรือเพื่ออะไร
- วิริยะ (Viriya): คือความขยันหมั่นเพียรและความกล้าที่จะเผชิญความยากลำบาก เป็นแรงผลักดันให้ขวนขวายดูแลรักษาสุขภาพให้ปลอดจากโรคภัย รวมถึงการเข้ารับการรักษาอย่างเต็มที่ 11
- จิตตะ (Citta): คือการประคองจิตให้จดจ่ออยู่กับงานที่ทำอย่างจริงจังและมุ่งมั่นต่อเนื่อง ไม่มีการหยุดกลางคัน การมีจิตตะในการออกกำลังกายอย่างยาวนานจึงนำไปสู่สุขภาพที่ดีและ อายุยืน
- วิมังสา (Vimamsa): คือการใช้ปัญญาพิจารณาใคร่ครวญในการวางแผนและการหาทางแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น ในยุคปัจจุบันก็คือการใช้ปัญญาในการค้นพบวัคซีนเพื่อป้องกันโรคระบาด เช่น โควิด ๑๙
นอกจากนี้ พระธรรมเทศนายังยกตัวอย่างของ พระเจ้าปเสนทิโกศล ผู้ประสบความสำเร็จในการ ลดน้ำหนัก และมีสุขภาพดีขึ้นจากการน้อมนำพระพุทธภาษิตเรื่อง ประมาณในโภชนะ (การรู้จักประมาณในอาหาร) มาปฏิบัติอย่างมีสติ ซึ่งสอดคล้องกับการปฏิบัติ อิทธิบาท ๔ การน้อมนำ อิทธิบาท ๔ มาเป็น แนวทางดำเนินชีวิต จึงเป็น เคล็ดลับอายุยืน และความสำเร็จในทุกด้านอย่างแท้จริง
อิทธิบาท ๔ คือธรรมะอันนำไปสู่ความสำเร็จและ อายุยืนยาว ประกอบด้วย ฉันทะ วิริยะ จิตตะ และวิมังสา
หลักธรรมนี้สอนให้เกิด แรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์ มีความเพียร และใช้ปัญญาในการจัดการชีวิตและ การดูแลสุขภาพ
การเจริญ อิทธิบาท ๔ จึงเป็นกุญแจสำคัญสู่การมีชีวิตที่ประสบความสำเร็จและยืนยาวอย่างมีคุณภาพ
