การศึกษาพระปริยัติธรรมในยุคแห่งการเปลี่ยนผ่านยุคของสังคมดิจิทัล – พระพรหมบัณฑิต

วิดีโอนี้เป็นการบรรยายพิเศษเรื่อง “การศึกษาพระปริยัติธรรมในยุคแห่งการเปลี่ยนผ่านยุคของสังคมดิจิทัล” โดย พระพรหมบัณฑิต (ศ.ดร. ประยูร ธมฺมจิตฺโต) ในการประชุมเชิงปฏิบัติการ (Workshop) ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ เพื่อพัฒนาบุคลากรด้าน การศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกธรรมและบาลี

ท่านชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นเร่งด่วนที่คณะสงฆ์ต้อง ปรับตัวเข้าสู่ยุคดิจิทัล โดยการใช้ เทคโนโลยีสมัยใหม่ เป็นเครื่องมือในการ เรียนการสอน เพราะเทคโนโลยีช่วยให้ผู้เรียนสามารถเรียนได้ ทุกที่ทุกเวลา และ ตามอัธยาศัย ซึ่งเหมาะกับพระภิกษุและผู้ที่ต้องทำหน้าที่หลายอย่าง ทั้งการเรียน การสอน และ การเผยแผ่ธรรมะ

ท่านได้ยกตัวอย่างความสำเร็จของการ เรียนภาษาออนไลน์ (เช่น ภาษาอังกฤษ) ที่มีการใช้เทคโนโลยีอย่างเต็มรูปแบบ ตั้งแต่หลักสูตรที่ชัดเจน การสอนแบบตัวต่อตัวผ่านคอมพิวเตอร์ ไปจนถึงการวัดผลประเมินผล และเสนอให้ การศึกษาบาลี และ นักธรรม นำรูปแบบนี้ไปประยุกต์ใช้

หลักการสำคัญที่เน้นย้ำคือ:

รู้เท่าทันและปรับตัว (Adaptation): ท่านเตือนว่าองค์กรที่ใหญ่แต่ปรับตัวช้าจะกลายเป็น ไดโนเสาร์ ที่เสี่ยงต่อการ สูญพันธุ์ ตามหลักการของ ชาร์ลส์ ดาร์วิน ที่ว่า ผู้ที่อยู่รอดคือผู้ที่ปรับตัวเก่งที่สุด พระพุทธศาสนา ยังคงอยู่รอดและเป็นที่ยอมรับทั่วโลกได้ เพราะความสามารถในการ ยืดหยุ่นปรับตัว ให้เข้ากับสภาพแวดล้อมทางสังคมและวัฒนธรรมท้องถิ่นโดยไม่เสียหลักการ
ใช้เทคโนโลยีรับใช้ธรรมะ: เทคโนโลยีดิจิทัล (Digital Technology) เป็นเหมือน ดาบสองคม การใช้ประโยชน์จาก AI (ปัญญาประดิษฐ์), Deep Learning, และเครื่องมืออย่าง ChatGPT หรือ CLAUDE ในการช่วยเขียนบทความ บันทึกการประชุม (Voice-to-Text) หรือเตรียมการเทศน์นั้น เป็นสิ่งที่ต้องทำ แต่ต้อง เซ็นเซอร์ตัวเอง และมี จริยธรรม กำกับ โดยใช้หลัก ประธาน 4 (เพียรระวัง, เพียรละ, เพียรเจริญ, เพียรรักษา) เพื่อควบคุมการสื่อสารใน วัฒนธรรมดิจิทัล และดึงเทคโนโลยีมา รับใช้พระพุทธศาสนา ไม่ใช่ตกเป็นทาสของมัน

พระพรหมบัณฑิตเน้นย้ำว่า การศึกษาพระปริยัติธรรม ต้องใช้ เทคโนโลยีสมัยใหม่ (เช่น AI, Deep Learning) เพื่อเปิดโอกาสให้พระสงฆ์สามารถเรียนและเผยแผ่ธรรมะได้อย่างยืดหยุ่นและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

หัวใจสำคัญคือการ รู้เท่าทันและปรับตัวเก่ง โดยต้องนำหลัก ประธาน 4 และ จริยธรรมดิจิทัล มากำกับ เพื่อใช้เทคโนโลยีให้เป็นเครื่องมือในการ รับใช้พระพุทธศาสนา อย่างแท้จริง