เอกสาร “จักรพรรดิธรรม” โดย พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต) เจ้าอาวาส วัดประยุรวงศาวาส เป็นบทบรรยายธรรมพิเศษเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 72 พรรษา เนื้อหากล่าวถึงหลัก “จักรวรรดิวัตร” หรือธรรมอันเป็นหน้าที่ของพระเจ้าจักรพรรดิ 4 ประการ ที่พระองค์ทรงยึดถือปฏิบัติเพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม ดังนี้:
- ธรรมาธิปไตย (ถือธรรมเป็นใหญ่): การปกครองโดยยึดหลักความถูกต้องและเป็นธรรม ทรงวางพระองค์อย่างอ่อนน้อมถ่อมตนดุจแม่น้ำที่ไหลลงที่ต่ำเพื่อโอบอุ้มสรรพสิ่ง ทรงให้การคุ้มครองพสกนิกรทุกหมู่เหล่ารวมถึงทรัพยากรธรรมชาติผ่าน โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ กว่า 3,000 โครงการ เพื่อแก้ปัญหาความเป็นอยู่และสิ่งแวดล้อม
- มา อธัมมการ (ป้องกันมิให้เกิดอธรรม): ทรงระงับเหตุเภทภัยและความขัดแย้งในบ้านเมือง (เช่น เหตุการณ์ 14 ตุลาฯ และพฤษภาทมิฬ) สร้างความสามัคคีปรองดอง และทรงสนับสนุนให้คนดีเข้ามาปกครองบ้านเมืองเพื่อควบคุมคนไม่ดีไม่ให้มีอำนาจ
- ธนานุปาทาน (การปันทรัพย์เฉลี่ยสุข): ทรงมุ่งขจัดความยากจนผ่านแนวคิด “เศรษฐกิจพอเพียง” และ “เกษตรทฤษฎีใหม่” (การจัดสรรที่ดิน 30:30:30:10) สอนให้ประชาชนพึ่งพาตนเองได้ รู้จักความพอดี และสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน
- สมณพราหมณปริปุจฉา (การสอบถามผู้รู้): ทรงใฝ่พระราชหฤทัยในการศึกษาหาความรู้และสนทนาธรรมกับปราชญ์ ดังที่ทรงพระราชนิพนธ์เรื่อง “พระมหาชนก” เพื่อสอนเรื่องความเพียรที่บริสุทธิ์ ให้คนไทยไม่ย่อท้อต่อวิกฤตการณ์
บทความนี้มุ่งเน้นให้ผู้อ่านนำหลัก ธรรมะสำหรับผู้นำ ไปประยุกต์ใช้ โดยมีความเพียร ปัญญา และสุขภาพกายที่สมบูรณ์ เพื่อพัฒนาตนเองและประเทศชาติสืบไป
หลักธรรมของพระราชาผู้ยิ่งใหญ่คือการถือความถูกต้องเป็นธรรมเป็นใหญ่ ปกป้องบ้านเมืองจากคนชั่วและส่งเสริมคนดี มุ่งกระจายความสุขสู่ประชาชนด้วยหลักเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อให้พึ่งพาตนเองได้ และหมั่นศึกษาหาความรู้จากผู้ทรงคุณวุฒิ เพื่อนำพาประเทศชาติให้รอดพ้นวิกฤตด้วยความเพียรและความสามัคคี ดังพระราชจริยาวัตรของในหลวง ร.9
