พระธรรมเทศนาเรื่อง “พุทธิวินยกถา ว่าด้วยความรู้คู่ระเบียบวินัย” แสดงโดยพระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต) ในช่วง วิกฤตการณ์โควิด ๑๙ ระบาดรอบสาม ซึ่งขณะนั้นเชื้อสายพันธุ์เดลต้าได้เข้ามาระบาดอย่างรวดเร็วและทวีความรุนแรงจนจำนวนผู้ติดเชื้อใหม่ทำสถิติสูงสุด ธรรมะชุดนี้เปรียบเสมือน ธรรมโอสถ เพื่อบำบัด “โรคทางจิตใจ” (เจตสิกโรค) และนำทางให้เราผ่านพ้น “โรคทางกาย” (กายิกโรค) ไปได้
หัวใจหลักของการเอาชนะ โควิด ๑๙ คือการปฏิบัติที่ถูกต้อง ๒ ประการ ได้แก่ ๑. พุทธิ (ความรู้เท่าทัน) และ ๒. ระเบียบวินัย ในการสังวรระวังตัว พระธรรมเทศนายกพระบาลีที่กล่าวว่า “ถ้าไม่มีความรู้ของตนหรือวินัยที่ศึกษาดีแล้ว คนจำนวนมากก็จะเที่ยวไปเหมือนควายตาบอดเที่ยวไปในป่า ฉะนั้น” โดยเปรียบเทียบผู้ที่ขาด ความรู้คู่ระเบียบวินัย ว่าเป็นเหมือนฝูงควายตาบอดที่วิ่งพล่านและพาพรรคพวกตกเหวแห่งหายนะ การที่เชื้อระบาดเข้าไปในครอบครัวและที่ทำงานได้กว่า ๗๔% แสดงให้เห็นถึงความจำเป็นในการมีวินัยเพื่อ การปรับตัว ทำงานจากบ้าน (Work From Home) และใช้ นวัตกรรมทางเทคโนโลยี เข้ามาช่วยในการดำเนินชีวิต
นอกจากนี้ ยังมีการเปรียบเทียบเชื้อไวรัสโควิด ๑๙ กับสัตว์ร้ายในเทพนิยายกรีกคือ ไฮดรา (Hydra Model) ซึ่งเป็นงู ๙ หัว ที่ยิ่งตัดหัวก็จะยิ่งงอกขึ้นมาใหม่ ๒ หัว การเอาชนะไฮดราต้องใช้พิษของมันเองเป็นเชื้อเพลิงในการยับยั้งการงอกของหัวใหม่ ในทำนองเดียวกัน การควบคุมเชื้อไวรัสที่กลายพันธุ์อยู่เสมอ ต้องใช้ วัคซีน ซึ่งผลิตจากเชื้อตายหรือรหัสพันธุกรรมเพื่อสร้าง ภูมิต้านทานทางร่างกาย การมี พุทธิวินยกถา เป็น หลักธรรมเพื่อความสำเร็จ ในการอยู่รอดร่วมกันในสังคม และเป็นเครื่องมือในการ พัฒนาตนเอง ให้มี ความรับผิดชอบต่อสังคม เพื่อควบคุมการแพร่ระบาดได้อย่างยั่งยืน
การเอาชนะ โควิด ๑๙ ต้องใช้ ความรู้คู่ระเบียบวินัย (พุทธิวินยกถา) เพื่อให้เกิด ความรับผิดชอบต่อสังคม เชื้อไวรัสเปรียบได้กับ ไฮดรา ที่กลายพันธุ์ไม่รู้จบ ซึ่งมี วัคซีน เป็นเครื่องมือในการรับมือและ การจัดการวิกฤต ดังนั้น การมี สติ และ วินัยส่วนตัว จึงเป็นกุญแจสำคัญสู่ แนวทางดำเนินชีวิต ที่ปลอดภัยในสถานการณ์โรคระบาด
